20h Thứ 5, ngày 16/6/2022 Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp với Hệ thống BVĐK Tâm Anh, báo điện tử VTV, Đài Phát thanh Truyền hình Vĩnh Long phối hợp thực hiện chương trình Tư vấn trực tuyến: “Viêm não, viêm màng não, viêm não Nhật Bản & các bệnh nguy hiểm ở trẻ em và người lớn”.
Ám ảnh viêm màng não do vi khuẩn cướp đi tính mạng chỉ trong 24h
Bệnh viêm màng não, đặc biệt là viêm màng não do não mô cầu hiện đang là nỗi ám ảnh hàng đầu bởi mức độ nguy hiểm, có thể khiến người mắc tử vong chỉ trong 24 giờ. “Buổi sáng trẻ có thể rời nhà đi học với trạng thái bình thường, 8 giờ đầu, trẻ sốt, cáu gắt, buồn nôn, 8 giờ tiếp theo, trẻ xuất hiện các nốt xuất huyết đỏ lan khắp cơ thể, kèm cứng cổ, sợ ánh sáng, các vết ban sẽ lan khắp cơ thể và ban chuyển sang thâm đen. Lúc này, trẻ sẽ rơi vào mê sảng, co giật, mất ý thức, nếu không xử trí kịp thời trẻ có nguy cơ tử vong rất cao”, BS Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi Hội Truyền nhiễm TP.HCM cảnh báo.
Các bệnh truyền nhiễm về não rất nguy hiểm, nhất là khi xảy ra ở trẻ em do triệu chứng không rõ ràng, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng. Các trường hợp được chẩn đoán và điều trị muộn có thể để lại các di chứng vĩnh viễn như: liệt, điếc, cụt chi, suy giảm trí nhớ,…
“Năm trước, có nhiều ca bệnh viêm màng não nhập viện điều trị đã ở tình trạng nặng do nhầm lẫn triệu chứng bệnh với cảm cúm thông thường, khi có biểu hiện sốt cao kèm theo co giật, mê sảng thì mới nhập viện. Lúc này bệnh đã ở giai đoạn nặng và lỡ mất “thời gian vàng” điều trị. Với trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi, hệ miễn dịch và hàng rào bảo vệ của màng não còn non nớt và chưa hoàn thiện. Trẻ lại chưa đủ ngày tuổi tiêm chủng vắc xin, nên nguy cơ nhiễm khuẩn cao”, PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết.
Có nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm màng não, thường gặp là do siêu vi và vi trùng. Viêm màng não do virus thường ít nghiêm trọng và chỉ cần điều trị hỗ trợ. Viêm màng não vi khuẩn có thể rất nghiêm trọng dễ diễn tiến nặng và để lại nhiều di chứng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 80% nguyên nhân viêm màng não do vi trùng là do não mô cầu (Neisseria meningitidis), phế cầu (Streptococcus pneumoniae) và Hib (Haemophilus influenzae týp B).
BS. Trương Hữu Khanh – Phó chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP HCM cho biết, não mô cầu hiếm khi gây ra các dịch lớn nhưng có thể gây ra bệnh lý nặng, tử vong rất nhanh. Tỷ lệ tử vong của viêm màng não do não mô cầu đứng thứ 6 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất (0,03/100.000 dân) tại Việt Nam. Theo thống kê của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, tỷ lệ mắc bệnh viêm màng não do não mô cầu giai đoạn 1991 – 2000 là 2,3/100.000 dân. Bệnh do não mô cầu có tỷ lệ tử vong cao cấp 5 lần bệnh cúm. Những triệu chứng của viêm màng não do não mô cầu thường xảy ra đột ngột như sốt, đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, cổ cứng, có ban xuất huyết hình sao (tử ban). Bệnh nhân nhanh chóng rơi vào trạng thái lơ mơ và hôn mê và tử vong.
“Não mô cầu có thể lây truyền qua đường hô hấp nên tiêm vắc xin là cách phòng ngừa hiệu quả nhất. Từ tháng 6 tới tháng 10 là thời gian bệnh do não mô cầu phát triển mạnh nhất. Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nhóm tuổi có nguy cơ nhiễm bệnh cao là trẻ em dưới 5 tuổi và thanh thiếu niên từ 10 – 16 tuổi. Hai loại vắc xin ngừa được não mô cầu là Menactra và Mengoc-BC”, BS.CKI Bạch Thị Chính cho hay.
Sau não mô cầu khuẩn (Neisseria meningitidis), phế cầu là vi khuẩn gây viêm màng não phổ biến ở người lớn tuổi và trẻ em dưới 5 tuổi. Di chứng sau khi bị viêm màng não do phế cầu khuẩn rất nặng nề như mù, điếc, câm, liệt chi, liệt nửa người, tổn thương dây thần kinh sọ não, giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, rối loạn tâm thần, động kinh… Hiện tại, vắc xin Synflorix, Prevenar 13, Pneumovax 23 đang được khuyến cáo để tiêm cho trẻ em và người lớn nhằm phòng ngừa vi khuẩn phế cầu.
Loại vi khuẩn thứ 3, vi khuẩn Hib (Haemophilus Influenzae type b) – nguyên nhân chủ yếu gây hai bệnh nghiêm trọng là viêm màng não mủ và viêm phổi ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Các vắc xin có thể phòng ngừa viêm màng não do vi khuẩn Hib gồm có các vắc xin 6 trong 1, 5 trong 1 và Quimi-Hib.
Vắc xin là một phương tiện hữu hiệu để phòng bệnh. Hiện nay, trong chương trình tiêm chủng mở rộng đã triển khai tiêm phòng viêm màng não do Hib. Tuy nhiên các loại vắc xin phòng ngừa tác nhân gây viêm màng não khác như phế cầu, não mô cầu khuẩn, viêm não Nhật Bản, sởi, quai bị, rubella,…. chưa được chú trọng đúng mức.
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình khỏi nguy cơ mắc viêm màng não, giúp giảm số ca mắc mới, giảm tỷ lệ di chứng và tử vong, người dân cần tiêm sớm và đầy đủ, đúng lịch các vắc xin phòng viêm não và viêm màng não cũng như cần rà soát đã tiêm các mũi vắc xin nhắc lại hay chưa; đảm bảo sự hoạt động tốt nhất của hệ miễn dịch trước các bệnh nguy hiểm mùa Hè như viêm não, viêm màng não.
“Cần tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch, nhất là các mũi tiêm nhắc lại để phòng bệnh cho cả gia đình. Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, vệ sinh nơi ở, tăng cường sức đề kháng bằng dinh dưỡng và vận động, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh mũi và miệng bằng nước sát khuẩn. Khi có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cổ cứng, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời”, BS.CKI Bạch Thị Chính khuyến cáo thêm.
Để tìm hiểu rõ hơn về các bệnh viêm não, viêm màng não, viêm não Nhật Bản và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, độc giả có thể theo dõi chương trình tư vấn trực tuyến trên website vnvc.vn, tamanhhospital.vn, nutrihome.vn; fanpage Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Nutrihome – Hệ thống Phòng khám dinh dưỡng, Trung tâm Tin tức VTV24, VTV8 – Tin nóng miền Trung, Đài Phát thanh Truyền hình Vĩnh Long, VnExpress.net, Báo Thanh Niên.
Để được tư vấn vắc xin và tiêm chủng, quý khách có thể gọi trực tiếp tới tổng đài 028.7102.6595 hoặc inbox ngay cho fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn.
Cảnh giác nhiều trẻ bị viêm não do virus dịp đầu Hè
Thời tiết chuyển mùa Hè, thời tiết nắng nóng và chuyển mưa dông vào chiều tối là môi trường thuận lợi để virus, vi khuẩn phát triển, xâm nhập cơ thể con người và gây bệnh. BS. Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, Việt Nam là quốc gia nằm trong khu vực lưu hành nhiều bệnh truyền nhiễm. Từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm là thời gian gia tăng mạnh nhiều bệnh do virus và vi khuẩn như viêm não Nhật Bản, viêm màng não do phế cầu, viêm màng não do não mô cầu. Bên cạnh đó, viêm não còn do biến chứng của các bệnh như sởi, quai bị, tay chân miệng gây ra.
Viêm não và viêm màng não là bệnh lý khác nhau. Viêm não là tình trạng các nhu mô não bị nhiễm trùng với tác nhân đa phần là do virus (phổ biến nhất là virus viêm não Nhật Bản). Trong khi đó, viêm màng não là tình trạng lớp màng bao quanh não và tủy sống bị nhiễm trùng với tác nhân do vi khuẩn hoặc virus. Cả viêm não và viêm màng não đều gây tổn thương nặng nề hệ thần kinh trung ương, với các biểu hiện như sốt cao, co giật, suy hô hấp, hôn mê và tử vong nhanh chóng cũng như các di chứng để lại lâu dài và vĩnh viễn.
BS. CKI Bạch Thị Chính cho biết, viêm não virus được phân loại thành viêm não virus nguyên phát và viêm não virus thứ phát. Viêm não virus nguyên phát có nguyên nhân do muỗi truyền (viêm não Nhật Bản). Viêm não virus thứ phát do biến chứng từ các bệnh do virus sởi, quai bị, enterovirus 71 (gây bệnh tay chân miệng), virus herpes simplex gây ra.
Viêm não virus có tỷ lệ tử vong lên đến 60%, trong đó viêm não Nhật Bản có tỷ lệ tử vong lên đến 30%. Trong các ca tử vong, chiếm đến 75% là trẻ từ 0-14 tuổi. 50% người sống sót sau khi bị viêm não Nhật Bản bị tổn thương não vĩnh viễn với các di chứng về vận động và tâm thần. Virus viêm não Nhật Bản tồn tại trong lợn, chim và truyền bệnh cho người qua vết muỗi đốt của loài muỗi Culex (muỗi ruộng). Dịch viêm não Nhật Bản đã từng xảy ra tại Việt Nam vào năm 1985 khi chưa sử dụng vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản.
“Hiện nay, viêm não Nhật Bản chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu mà chủ yếu là điều trị triệu chứng. Viêm não Nhật Bản là căn bệnh nguy hiểm, các bậc phụ huynh nên chuẩn bị sẵn sàng cho con em tiêm vắc xin từ sớm ngay từ 9 tháng tuổi, đồng thời giữ môi trường sống thông thoáng, tránh ao tù nước đọng, diệt lăng quăng và muỗi cũng giúp ngừa bệnh hiệu quả”, BS. Bạch Thị Chính khuyến cáo.
